Architektura Włoch – Barok

Jedynym wybitniejszym architektem barokowym w Wenecji był Baldassare Longhena (1598-1682). Jego sława opiera się głównie na kościele wotywnym Santa Maria della Salute, którego charakterystyczna, kryta kopułą sylwetka rzuca się z dala w oczy. Longhena wybudował także dwa spośród najpiękniejszych pałaców nad Canal Grande, Ca’Pesaro oraz CaRezzonico, choć w tym drugim jedynie powtórzył formy Sansovina w uwspółcześnionej formie.

Rolę głównego ośrodka baroku stopniowo przejął po Rzymie Turyn, który uprzednio nie odgrywał większej roli w rozwoju włoskiej sztuki i architektury. Carlo di Castellamonte (1560-1641) stworzył i zrealizował ambitny projekt urbanistyczny miasta, ześrod-kowany na Piazza San Carlo. Jeszcze większą rolę odegrało przybycie mnicha Guarino Guariniego (1624-83). architekta oraz wybitnego matematyka. Guarini wyróżniał się pośród architektów włoskich swym zainteresowaniem stylem gotyckim i architekturą Islamu, lecz największy wpływ na jego sztukę wywarł Borromini. Stosując swą wiedzę matematyczną Guarini rozbudował niewielkowymiarową metodę architekta rzymskiego na olbrzymie projekty, takie jak Collegio dei Nobili i Palazzo Carignano. Zarówno San Sidone. wybudowany ma wschód od katedry jako świątynia Całunu Turyrtskiego, jak i San Lorenzo posiadają fantazyjne, stożkowate kopuły i odznaczają się akrobatycznymi efektami przestrzennymi z zastosowaniem różnorodnych kształtów.

Po jednopokoleniowej przerwie. Turyn przyciągnął kolejnego wybitnego architekta, wykształconego w Rzymie Sycylijczyka Filippa Juvarra (1678-1736). Podczas dwudziestoletniego pobytu w mieście stworzył cały szereg budowli — kościołów, pałaców i willi letniskowych — jak również zaprojektował całe dzielnice. Wspaniale usytuowana bazylika Superga jest połączeniem kościoła pielgrzymkowego i klasztoru w jednej budowli i jest zdecydowanie najdoskonalszym przykładem takiego rozwiązania we Włoszech i godnym rywalem innych tego typu budowli w Europie Środkowej. Arcydziełem Juvarry jest jednak Palazzina di Stupinigi. przebogato zdobiona willa z zastosowaniem trójosiowego planu sześciokąta w miejsce konwencjonalnego prostokąta.

Katastrofalne trzęsienie ziemi w 1693 stworzyło potrzebę pospiesznego wznoszenia nowych gmachów na Sycylii. Dzięki temu wyspa jest gęsto upstrzona kwiecistymi tworami późnobarokowymi, które stanowią włoski odpowiednik francuskiego i niemieckiego stylu rokokowego. Architektura tych budowli jest w zasadzie odtwórcza, w dużym stopniu wzorowana na Borrominim i hiszpańskim churrigueryzmie. Najbardziej indywidualnym architektem był Giovan Battista Vaccarini (1702-68), który najbardziej zasłużył się projektem urbanistycznym Catanii. Pod względem wizualnym jeszcze lepiej prezentuje się jednak dużo mniejsze miasto o planowej zabudowie — Noto.