Materiały, z których wykonane są mury, a więc kamienie, cegła i zaprawa, łatwo wchłaniają wilgoć i wodę. Proces ten przebiega tym szybciej, im struktura murów jest bardziej higroskopijna i im mniej skuteczny jest sposób zabezpieczenia muru przed penetracją wody i nasiąkaniem. Części budowli murowanych zawilgocone łub nasiąknięte wodą, zwłaszcza te, które są obciążone, ulegają różnorodnym destrukcyjnym deformacjom, czego skutki nieraz bardzo trudne są do usunięcia.
Problem zabezpieczenia budowli lub jej części narażonych na działanie wilgoci lub wody sprowadza się zwykle do dwu technicznych czynności: odseparowania od konstrukcji źródeł powodujących dopływ wilgoci albo stworzenie w murach odpowiedniej bariery przeciwwilgociowej, po czym — do regeneracji uszkodzonych lub zagrożonych elementów. W każdym przypadku zachodzi konieczność podejmowania indywidualnych środków rozwiązań, opartych zresztą w większości na znanych w budownictwie zasadach.
Wyjściową czynnością w pracach zabezpieczających zabytek przed działaniem wilgoci lub wody powinno być zbadanie stosunków wodnych, panujących na obszarze zlokalizowanego zabytku.
W przypadku gdy główną przyczynę zawilgocenia fundamentów i ścian stanowi naturalna wilgoć gruntowa, woda zaskórna lub gruntowa, której poziom zwierciadła jest niski i nie wywiera parcia hydrostatycznego na elementy budowli, jako środki zabezpieczenia mogą być brane pod uwagę: osuszanie za pomocą rowów lub odpowiednio przeprowadzonego drenażu na zewnątrz budowli, wprowadzenie lub założenie odpowiednich izolacyjnych przepon, założenie w murze specjalnych instalacji osuszających albo przegród przeciwwilgociowych lub inne metody.
Jeśli natomiast budowa narażona jest na wpływ wód gruntowych wywierających parcie hydrostatyczne lub wód płynących z potoków i rzek, zagadnienie zabezpieczenia staje się nieraz bardzo skomplikowane. W tych przypadkach mogą być brane pod uwagę, poza stosowaniem przepon z izolacji ochronnych i drenażu, także obniżenie poziomu zwierciadła wody gruntowej, budowa specjalnych barier przeciwwodnych i inne metody wchodzące w zakres specyfiki budownictwa wodnego.